ΦΑΝΟΣ ΣΚ'ΡΚΑΣ


Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ου Θέρους

Άκ'σα, μ'είπαν κι έγραψα

Ου Θέρους

Για να ακούσετε το συγραφέα να διαβάζει το κείμενο,
κάντε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο και περιμένετε.


ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ (περίπου 20' λεπτά)


Ου θέρους

Βαρύς ου χειμώνας στουν τόπου μας κι μακρύς, κρύου πουλύ κι χιόν’, φτώχεια κι προυκουπή ντιπ, όλα λειψά κι δύσκουλα κι ου κόσμους μαζουμένους μέσα, καρτιρούσαν πότι τα γιλάσ’ ου Μάρτ’ς ν’ απλώσ’ του κουρμί τ’ ου πάσα ένας , ν’ ανοίξ’ν οι δ’λειές να φάει λίγου ζιστό ψουμί.
Χαραΐ – χαραΐ, έβγιναν οι άντρ’ στου προσήλιου κι συζητούσαν, ότ’ γένουνταν κι δε γένουνταν, ανάφιρναν του ένα, ίλιγαν τ’ άλλου κι στουν πάτου σταματούσαν όλ’ στουν καλό του λόγου:
– Πότι τα ’ρθεί ου κιρός να κινήσουμι για τουν κάμπου τ’ς Λάρ’σας, να πάμι στου θέρου.
Μαζώνουνταν παρέϊς – παρέϊς, γένουνταν μπλιούκια, συμφουνούσαν, παζάρευαν, τ’μάζουνταν, ανακάτουναν στα νταβάνια απ’ τα σπίτια κι κατέβαζαν τα διρπάνια, τ’ς παλαμαρές, τα λαδάκουνα, τουν κλιτσινίκου, τα μάζουναν όλα στουν τρουβά κι καρτιρούσαν μι μιράκ’, πότι τα φέξ’ η καλή μέρα να κινήσ’ν. Πρώτους στου σαλαβάτ’ (1) κι σ’ν ανακατουσιά ου Λιόλιους (2) απ’ του Κιραμαριό (3).
– Άϊντι, πότι τα κινήσουμι, τί αργούμι φέτου, τα μας προυφτάσ’ν οι άλλ’ κι τα μας πιάσ’ν τα κουνάκια!
Τουν τσάκουνιν η φούρια τουν καημένου, π’νούσιν όλουν του χειμώνα κι λουγάριαζιν, να χουρτάσ’ στουν κάμπου.
Οι παρέϊς, τουν βάριναν κι λίγου στ’ ψέκα (4), γιατί τουν ήξιραν, ότι δεν είνι κι πουλύ δουλευτάρ’ς, όλου μπέντια κι κουραχάνια ήταν, αλλά δεν τουν άφιναν πάλι έτσ’, πότι η μια παρέα, πότι η άλλ’ τουν έπιρναν κουντά τ’ς κι τουν είχαν, όχ’ να θερίζ’, αλλά να βουηθάει του μπαλατζή να μαζών’ τ’ς χειρές.
– Άϊντι ρα Λιόλιου, ιμείς τα σι πάρουμι φέτου, σην παρέα μας τα να ’σι, τα πιράσουμι καλά.
Μάης μήνας, ύστρα απ’ τ’ Αη- Κουσταντίν’, κίν’τσιν η παρέα για του θέρου, Σκαρκιώτ’ οι παραπάν’, ήταν κι καμόσ’ Κιρμαριώτ’. Ου Μήκας (5) μπρουστά αρχηγός, καβάλα στου γουμάρ’ μι τα σέα φουρτουμένα, άλλ’ παραπίσου, μι τα πράμματα (6), οι νιότερ’ πιζοί στουν πάτου, αντάμα κι ου Λιόλιους απ’ του Κιρμαριό.
Ίσια μι’ν ώρα να νυχτώσ’, ήταν στ’ Βαντσιώστρατα, κατά τα μισάνυχτα, πέρασαν του πουτάμ’ στουν πόρου (7) τ’ς Κισσαριάς κι μια ώρα πριν να φέξ’, ήταν στου Σαραντάπουρου κι σταμάτ’σαν στ’ Βίγλα, να πάρ’ν μιαν ανάσα να ξιαπουστάσ’ν. Ξιφόρτουσαν τα γουμάρια, τιντώθ’καν κι αυτοί λίγου, ως που να πάρ’ η μέρα, να κινήσ’ν τουν κατήφουρου.
Έφιξιν για τα καλά κι πώς βάρινιν ου ήλιους, σ’κώθκιν ου Λιόλιους ουρθός, ανέφ’κιν σι μια πέτρα, έβαλιν του χέρ’ ασκιάδα κι κοίταξιν κατά τ’ Λάρ’σα, στουν κάμπου, σήκουσιν ύστρα τα χέρια σιαπάν κι φώναξιν στ’ς άλλνους:
– Όϊ, κοίτατι ρα σιακάτ’, κοίτατι τουν κάμπου, κοίτατι βιό, ου Θος μαναχός τ’, κοίτατι προυκουπή απ’ έχ’ ου κόσμους, θάλασσα τα γινήματα. Βλουϊμέν’ Θισσαλία!
Είπιν καμόσα κόμα κι ύστρα γίρ’σιν κατά ν’ Κόζιαν’, σήκουσιν πάλι τα χέρια, αν’ξιν τ’ς παλάμις κι χίρ’σιν να μουντζών’:
– Να, βεράγκ’ Μακεδονία, ψόφ’σαμι απού ’ν πείνα κι απ’ του κρύου, όλουν του χειμώνα, κάτ’ καλά τα πάμι στ’ Θισσαλία, να χουρτάσουμι ψουμί.
Γέλασαν όλ’ μι τα λόϊα πού ’λιγιν ου Λιόλιους, τοίμασαν τα σέα, τα φόρτουσαν στα πράμματα κι κίν’τσαν τουν κατήφουρου για τουν κάμπου. Ου Μήκας σαν τρανύτιρους κ’νούσιν του κιφάλ’ κι μουλουγούσιν μαναχός τ’:
– Άϊντι ρα Λιόλιου, στάσ’ πρώτα να φτάσουμι στ’ Λάρ’σα, να σι βάλουμι στου ζ’γό κι τότι τα ιδούμι πώς τα σ’ αρέσ’ η Θισσαλία!
Σουρουπώνουντας, έφτασαν στου χουριό λίγου παρακάτ’ απ’ τουν Τούρναβου, σταμάτ’σαν σι κάτ’ τσιαΐρια κι αγνάντιβαν τα γινήματα, στιάρια-κ’θάρια, πού ’ταν έτοιμα για θέρουν.
Ου Μήκας, σέφ’κιν στου χουριό, βρήκιν τ’ς νοικουκυραίοι, αυτοί τουν καλουσώρ’σαν γιατί τουν γνώρ’ζαν κι απ’ τ’ άλλα τα χρόνια.
Τουν κέρασαν ρακί κι συμφών’τσαν να χιρίσ’ν του θέρου μι’ν αράδα, απ’ τουν έναν στουν άλλουν, ώσπου να σουθούν όλα τα χουράφια. Γύρ’σιν στου μπλιούκ’, τ’ς είπιν τα νέα και χάρ’καν όλ’. Έστρουσαν τα τσιόλια στα τσιαΐρια, να ξαπουστάσ’ν κι να κοιμ’θούν.
Μια ώρα προυτού να φέξ’, σ’κώθ’καν, τοίμασαν τα διρπάνια, τ’ς παλαμαρές, ου μπαλατζής τουν κλιτσινίκου, τ’ς φτσέλις μι του νιρό κι σέφ’καν στου πρώτου του χουράφ’. Μπρουστά ου Νικόλας πρώτου διρπάν’, απού κουντά οι άλλ’, καθένας ’ν αυλακιά τ’, ου μπαλατζής ουρθός κι στουν πάτου ου Λιόλιους μι τα χειρόβουλα στα χέρια, να τα στρών’ καταής, ένα – ένα κι να μαζών’ τ’ς χειρές σι διμάτια.
Σιγά – σιγά, η δ’λειά πιρπατούσιν, η ώρα περνούσιν, η ζέστα άναβιν κι ου ήλιους ανέβινιν ψηλά κι σι βάρινιν στουν κούτ’κα. Ου Λιόλιους, χίρσιν να δισκουλεύετι κι να μουρμουρίζ’, σαν να μην τουν άριζιν καν’ τίπουτα, να τουν αμπουδούν όλα. Στάθ’κιν ουρθός κουντά στα διρπάνια κι φώναξιν:
– Όϊ, πάρτι μιαν ανάσα, δεν μπουρούμι να σας προυφτάσουμι, δεν ήρθαμι ιδώ να θιρίσουμι όλου τουν κάμπου σι μια μέρα. Τί φούρια σας τσάκουσιν κι πχιαλάτι έτσ’; Αγάλια – αγάλια να ’μιστι κουντά!
Κάνα δυο – τρεις γέλασαν κρυφά, άλλ’ τουν κοίταξαν λίγου άγρα, καμόσ’ δεν τουν έδουκαν χαμπάρ’. Ου Μήκας ου τρανός τουν είπιν:
–Καλά, ρα Λιόλιου, σύρι στουν τόπου σ’ κι ιμείς τα πάμι σιγότιρα να μας προυφταίν τ’ς! Σαν έφυγιν ου Λιόλιους απ’ τα δριπάνια κι δεν άκουγιν, ξανάπειν ου Μήκας:
– Σαν να μη μι φαίνιτι καλά ου Λιόλιους. Τουν γλέπου να τσακίζ’ τ’ ζεύλα (8) κι να κάμ’ τουν ανήφουρου κατά ’ν Κόζιαν’!
Πέρασιν η πρώτ’ μέρα μι του καλό, κατά του βράδ’ πήγαν πάλι στα τσιαΐρια, ίφιριν κι τ’ αφιντικό του φαΐ κι έφαγαν καλά. Ου Λιόλιους, έφαγιν παραπάν’ απ’ όλνους κι τιντώθ’κιν στουν αέρα να ξιαπουστάσ’. Έβγαλιν ου Μήκας του τιφτέρ’ απ’ τουν τρουβά, σάλιουσιν του μιλανίσιου του μουλύβ’ κι έγραψιν του πρώτου μιρουκάματου, στουν καθένα μι τ’ όνομα τ’ κι μουλόγισιν μαναχός τ’:
– Άϊντι ρα, να ’μιστι γιροί, να τα φ’κιάσουμι απού πινήντα.
Έφιξιν πάλι η μέρα, κίν’τσιν του μπλιούκ’ σ’ άλλου χουράφ’, ξανά πάλι ου Νικόλας πρώτους, οι άλλοι ν’ ακ’λουθούν, ου μπαλατζής μι του Λιόλιου στουν πάτου. Να σώνιτι του ένα του χουράφ’, να πααίν’ στ’ άλλου κι κατά του μισ’μέρ’ τουν άναψιν η κάψα του Λιόλιου. Γινατιάσ’κιν λίγου κι έφυγιν, πήγιν σι μια γκουρτσιά κι έκατσιν στουν ίσκιου.
– Να ’ξιρα πού’ταν τέτοια ζέστα, δε χα να πατήσου ούτι στου σύνουρου. Μουλουγούσιν μαναχός τ’ κι αφού δεν τουν απουκρίθ’κιν κάνας, άναψιν ακόμα παραπάν’, πάει κουντά στου μπλιούκ’, μι τα διματ’κα στα χέρια κι τ’ς είπιν:
– Πάρτι κι τα διματ’κά σας κι του κλιτσινίκου σας κι’ν προυκουπή σας. Ιγώ φεύγου, τα γυρίσου σην Κόζιαν’, δεν τα κάτσου να σκάσου απ’ τ’ ζέστα.
Σήκουσαν τα κουρμιά τ’ς όλ’, σταμάτ’σαν να θιρίζ’ν, κοίταξαν του Λιόλιου κι χίρ’σαν να γιλούν.
Αυτός, γινατιάσ’κιν ακόμα παραπάν’, πουλέμ’σιν καταής τα διματ’κά κι τουν κλιτσινίκου κι κίν’τσιν για τα τσιαΐρια, απ’ ούταν του κουνάκ’. Σαν πιο τρανός ου Μήκας, καθώς έφιβγιν ου Λιόλιους, τουν είπιν:
– Κοίταξι ρα Λιόλιου, τώρα που πας σιαπάν’, άμα σι ρουτήσ’ν γιατί γύρ’σις τόσου νουρίς, να τ’ς πεις, ότι κάηκαν τα γινήματα στ’ Λάρ’σα κι τα γυρίσ’ν κι οι άλλ’!
Έμασιν ου Λιόλιους τα σέα κι τα τσιόλια στου σακί. Τά ’δισιν ζαλίκ’ σην πλάτ’ κι κίν’τσιν τουν ανήφουρου για’ν πατρίδα. Ζέστα, λαύρα, πότι σταματούσιν σι κάναν ίσκιου, πότι κινούσιν, τουν πήριν κι η νύχτα όταν έφτασιν στουν Τούρναβου. Πέρασιν τ’ Μυλούνα κι κουντά σην Τσιαρίτσιαν’ έκατσιν σ’ έναν όχτου.
Τουν πήριν ου ύπνους, λίγου βιρεύκα (9) κάνα δυό ώρις κι πριν να φέξ’, κίν’τσιν για του Σαραντάπουρου. Κατά του μισ’μέρ’, έφτασιν στ’ Βίγλα σην κουρφή κι ξιφόρτουσιν του ζαλίκ’. Τουν βάρισιν ου κρέχτους αέρας, έκατσιν καμιά ώρα σ’ έναν ίσκιου κι αγνάντιβιν, πότι κατά τ’ Λάρ’σα, πότι κατά ν’ Κόζιαν’.
Άμα ξιαπόστασιν λίγου, σ’κώθ’κιν πάλι να κινήσ’ κι τότι θυμήθ’κιν αυτά πού’λιγιν απού δω, πριν κάνα δυο μέρις, όταν κατέβιναν μι ν’ παρέα.
Σταμάτ’σιν ιτότι, γύρ’σιν μιά φρα κατά τ’ Λάρ’σα, σήκουσιν τα χέρια σιαπάν’ κι χίρ’σιν να μουντζών’ κι να λέει:
– Να βιράγκ’ Θισσαλία, φουτιά κι λαύρα να σι κάψ’. Μας λύσσιαξις απού νιρό κι απού ζέστα τόσις μέρις! Γύρ’σιν ύστρα κατά ν’ Κόζιαν’ κι είπιν:
– Ιδώ βρε, τήρατι αέρας κι δρουσιά, πρασ’νάδα κι ρέχα, να πααίν’ σην ψ’χή σ’. Βλουϊμέν’ Μακιδουνία.
Στου κάμπου, η παρέα θέρ’ζιν κάθι μέρα, ώσπου σι μια βδουμάδα τά ’σουσαν όλα τα χουράφια απ’ του χουριό κι κίν’τσαν να πααίν’ κουντά στου Βόλου, σ’ άλλου ένα χουριό, γιατί ήρθιν ένας νοικουκύρ’ς κι παζάριψαν να θιρίσ’ν κι ’κεί. Ήταν Σαββάτου βράδ’, άμα έφτασαν στου μέρους πού συμφώντσαν, για να κινήσ’ν ’ν Κυριακή να θιρίζ’ν, αλλά απ’ του χουριό, τ’ς έστειλαν χαμπάρ’ να μη δ’λέψν ’ν Κυριακή, γιατί γιόρταζιν η Ικκλησιά. ’Ν Κυριακή τ’ χαραΐ, όπους κάθουνταν όξου απ’ του χουριό, πιτάθ’κιν ένας απού ’ν παρέα, ου Λάζους κι τ’ς είπιν:
– Όϊ , καθουμέστι κ’ απ’ καθουμέστι, δεν πααίνουμι ως του Βόλου, κουντά είνι, να κάμουμι λίγου σιργιάν’ τ’ θάλασσα κι τα πλοία;
– Πααίνουμι. Είπαν όλ’ κι κίν’τσαν. Σέφ’καν πιρπατώντας μέσα στου Βόλου, πέρασαν τα πρώτα σπίτια κι έφτασαν σ’ν άκρα στ’ θάλασσα, όπ’ ήταν διμένα τα καΐκια μι χουντρά φουρτώματα κι τριχιές. Χαμάλ’δις φόρτουναν κι ξιφόρτουναν πράγματα. Φουνές, κακό κι λάβα τρανή, όλους ου κόσμους σαν του μιλίσσ’, ν’ ανιβαίν’ κι να κατιβαίν’, πιρπατώντας στα σάλια (10), που η μια άκρα ακουμπούσιν στου καΐκ’ κι η άλλ’ στην γης.
Στάθ’καν, όλ’ η παρέα κι αγνάντιβαν κι ’ν ώρα ικείνιν φάν’κιν ένα καΐκ’ νά ’ρχιτι σιγά σιγά κουντά τ’ς. Έριξιν ου καπιτάνους μια χουντρή τριχιά απού μέσα όξου, ’ν πήριν ένας μι του χέρ’ κι ’ν έπιασιν σ’ ένα γάντζου. Τουν βόϊτσαν κι οι άλλ’ κι έδισαν του καΐκ’, ώσπου ακούμπ’σιν σ’ν άκρα κι σταμάτ’σιν.
Ύστρα απού λίγου, βγήκιν ου καπιτάνους όξου, πάτ’σιν στην γης, τ’ς καλημέρ’σιν κι ικεί απ’ στέκουνταν μαζουμέν’, τ’ς ρώτ’σιν:
– Πατριώτες, αν δεν έχετε δουλειά μπορείτε να ξεφορτώστε το καΐκι μου; Τίρ’σιν ου ένας τουν άλλουν, γιατί τ’ς ήρθιν λίγου αναπάντιχου κι ου Μήκας ρώτ’σιν τουν καπιτάνου:
– Τι πράγματα έχ’ του καΐκ’ να του ξιφουρτώσουμι;
– Έχω φορτωμένες περίπου εκατό μπόμπες γεμάτες κρασί. Άλλες με τριακόσιες, άλλες με διακόσιες οκάδες η μία και λίγες μικρές κατοστάρες. Θα τις βγάλετε κυλώντας στη στεριά και θα τις φορτώσετε στους αραμπάδες. Πείτε μου πόσα τάλιρα θέλετε για τον κόπο σας.
– Τι παράδις κι χαμπάρια μας λες τώρα, καπιτάνι. Τουν είπιν ου Μήκας.
– Τα ξιφορτώσουμι τ’ς μπόμπις κι δε θέλουμι μιρουκάματου, τα κάμουμι συμφουνία μι κρασί. Όσου πιούμι.
Σιάστ’σιν ου καπιτάνους, τ’ς κοίταξιν όλνους έναν – έναν, ήταν καμιά εικουσαρά, γέλασιν λίγου κι τ’ς είπιν:
– Άϊντε ρε παληκάρια, μπέσα για μπέσα όπως τα λέτε εσείς. Εμπρός ξεκινήστε κι εγώ κρατώ το λόγο μου.
Έβαλαν μπρός, χίρ’σαν να γκουργκιλούν τ’ς μπόμπις απ’ του καΐκ’, προς τα όξου κι να τ’ς φουρτών’ στα κάρα. Τα κάρα πάαιναν ικεί κουντά σι μια απουθήκ’, ξιφόρτουναν κι γυρνούσαν πάλι. Σι κάνα δυο ώρις, κόντιψαν να σουθούν οι μπόμπις κι είπιν ου Μήκας τουν καπιτάνου:
– Κράτα μια κατουστάρα, καπιτάνι, τώρα απ’ σώνουμι κι να ’νει απ’ του καλό. Να κάτσουμι στου καΐκ’ μι τουν αέρα κι να του πάρουμι διάφουρουν.
– Καλά, ρε λεβέντες, θα κρατήσω αυτήν εδώ, να καθήσουμε στην κουβέρτα να πιούμε κάνα – δυο ποτηράκια, παρέα κι εγώ μαζί σας.
Κι τ’ς έδειξιν μια μπόμπα, ως ικατόν είκουσ’ ουκάδις, γιουμάτ’ κι σφραγισμέν’, αλλά πάλι δεν τουν ήρθιν καλά κι ρουτήθ’κιν μαναχός τ’: «πόσο κρασί πίνουν αυτοί και θέλουν να κρατήσω μία μπόμπα;»
Φόρτουσαν κι τ’ς άλλις τ’ς μπόμπις στα κάρα, βάρισαν οι αραμπατζήδις τ’ άλουγα κι έφυγαν. Μαζώθ’κιν όλ’ η παρέα, ανέφ’καν στου καΐκ’, έκατσαν σταυρουπόδ’ στου πάτουμα κι ου καπιτάνους έβγαλιν καμόσις κούπις κι κατουστάρια απού μέσα. Τα πήραν όλ’ στα χέρια, τέντουσαν τ’ μπόμπα, ν’ έβαλαν κι ένα στριφτάρ’ κι χίρ’σαν ένας-ένας να γιουμόζ’ν τ’ς κούπις κι να λέν’:
Σ’ υγείαν, καπιτάνι. Να πιν’ κι ου καπιτάνιους κι ν’ απαντάει:
– Γειά σας, παιδιά. Χίρ’σαν τα κάχα μπάχα, γιόμουζαν τ’ς κούπις αράδα, γιλούσαν κι έναν κιρό, ου καπιτάνους γλέπουντας τ’ μπόμπα ν’ αδειάζ’, τ’ς είπιν:
– Πολύ κρασί πίνετε, βρε ασίκηδες, πώς τα καταφέρνετε και το κάνετε κουμάντο;
Μόλις άκ’σιν ου Λάζους, πιτάθ’κιν κι τουν είπιν:
– Άϊντι ρα καπιτάνι, ιμείς σην Κόζιαν’ είμιστι οι δεύτερ’, πού να σι στείλουμι κι τ’ς πρώτ’!
Σώθ’κιν του κρασί, άδειασιν η μπόμπα κι ένας – ένας κατέφ’καν απ’ του καΐκ’, πάτ’σαν στην γης κι αφού χιρέτ’σαν τουν καπιτάνου, κίν’τσαν για του κουνάκ’, πειράζουντας ου ένας τουν άλλουν στου δρόμου, βαΐζουντας πότι ιδώ κι πότι ικεί, στάθ’κιν ου καπιτάνιους ουρθός σην κουρφή απ’ του καΐκ’ κι μουνουλόγισιν μαναχός τ’:
– Τι άνθρωποι είν’ αυτοί, πού το βάλανε τόσο κρασί; Δεν ξαναείδα στη ζωή μου τέτοιο πράμα!..
Έσουσιν σι μια βδουμάδα η παρέα στου Βόλου, πήγαν στου Κιλελέρ για καμιά βδουμάδα κι ικεί, ύστρα ανέφ’καν κατά ’ν Αλασσόνα, θέρ’σαν κι κάνα δυο μέρις στ’ Χατζηγώγ’ του χάν’ κι άμα έσουσαν, κίν’τσαν για ’ν Κόζιαν’ να προυφτάσ’ν να θιρίσ’ν κι τα θ’κά τ’ς, όσ’ είχαν.
Σταμάτ’σαν λίγου στ’ Βίγλα να ξιαπουστάσ’ν, έβγαλιν ου Μήκας του τιφτέρ’, πού’χειν γραμμένα τα μιρουκάματα, έκαμιν του λουγαριασμό, μοίρασιν τ’ς παράδις στουν καθένα, αγνάντιψαν ακόμα μιάφρα τουν κάμπου κι κίν’τσαν για τα σπίτια τ’ς.
Του βράδ’, ίσια μι ν’ ώρα, σέφ’καν σην Κόζιαν’, σκρόπ’σιν η παρέα κι τράβιξιν ου καθένας για του νοικουκυριό τ’. Τ’ς καλουσώρ’σαν οι σπιτιακοί, χάρ’καν, ’τοίμασαν οι γυναίκις του τραπέζ’ για φαΐ κι άμα απόφαγαν, έκατσαν στου χαϊάτ’ κι χίρ’σαν να λουγαριάζ’ν, πού κι πώς τα δώσ’ν τ’ς παράδις, να ξιπέσ’ν λίγου του χειμουνιάτ’κου του χρέους.
Ου Λάζους, ήταν ου μ’κρότιρους απ’ όλ’ ’ν παρέα, αλλά ήταν πουλύ δουλιφτάρ’ς κι τουν αγαπούσαν όλ’ οι τρανήτιαρ’. Ήταν ανύπαντρους κι κάθουνταν μι τ’ μάνα τ’, τη Βιτώρια (11), στ’ Σκ’ρκα.
Τ’ άδέρφια τ’ κι οι αδερφές τ’, είχαν παντρευτεί κι καθ’ ένας πήγιν στου σπίτι τ’ κι αυτός, έκατσιν στου πατρικό μι τ’ μάνα τ’. Σαν έφιξιν μι του καλό η μέρα, σ’κώθ’κιν ου Λάζους, τιριάσ’κιν κι φώναξιν τ’ μάνα τ’:
– Μάλι (12), φέρι καμόσα σακιά, να κατιβώ στου παζάρ’ στου Μισκιάθ’κου, ν’ αγουράσου στιάρ’, τώρα πό’χουμι παράδις, χειμώνας έρχιτι, δεν ξέρουμι τί μας καρτιράει!
Έβγαλιν καμόσα σακιά η Βιτώρια απ’ του κιλάρ’, τά ’δουκιν του Λάζου, τουν ιφχίθ’κιν «καλά παζάρια», τά ’βαλιν ου Λάζους σ’ν αμπασκάλ’ κι κίν’τσιν. Ανταμώθ’κιν μι ν’ παρέα τ’, νέοι όλ’, είπαν τα θ’κά τ’ς κι έκατσαν στ’ κυρ- Γιώρ ’ν νταβέρνα, να κιραστούν κι να πουν του καλουσώρ’σις.
– Βάλι μια κιρασιά κυρ Γιώρ’. Είπιν ου Λάζους.
– Βάλι κι μιάν απ’ τη μένα. Είπιν ου Νάνους. Μαζώθκαν καμιά δικαρά, βάλι ου ένας, βάλι ου άλλους, ήρθαν στου κέφ’ , χίρσαν να τραγδούν, σ’κώθκιν ου Νάνους κι τσ’ λέει.
– Κάτσιτι αυτού ως που να γυρίσου.
Ύστρα απού λίγου, φτάν’ ου Νάνους μι τ’ άργανα, χιρνούν κι αυτοί να παίζ’ν κι γένιτι ένα γλέντ’, άλλου πράγμα.
Ου κυρ Γιώρ’ς, δεν πρόφτινιν να γιμώζ’ τ’ς κούπις, τ’ άργανα να παίζ’ν, πότι του σκρόπιου, πότι μπιράτ’ κι η παρέα να χουρεύ’ . Τέτοιου γλέντ’ απ’ γίνκιν, ταράθ’κιν του Μισκιάθ’κου(13)Κατά του σούρουπου, λέει ου Λάζους τ’ άργανα κι ν’ παρέα:
– Άϊντι τώρα να πάμι όλ’ αντάμα σπίτι μ’, ν’ ακούσ’ κι η μάνα μ’ τ’ άργανα, να χαρεί κι αυτήν λίγου.
Κίν’τσαν, τ’ άργανα να παίζ’ν κι αυτοί να χουρεύν. Έφτασαν σην Τσιάμπρα (14), ικεί απ’ ήταν του σπίτ’ τ’ Λάζ’. Κατέφ’κιν τ’ σκάλα η Βιτώρια, τ’ς κέρασιν κρασί μιν κανάτα, βάρισαν τ’ άργανα ένα συρτό, χόριψιν κι αυτήν μπρουστά, όσπου νύχτουσιν κι έτσ’ σκρόψιν του γλέντ’.
Ανέφ’κιν τ’ς σκάλα για του σπίτ΄ η Βιτώρια μι τουν γιό τ’ς, έκατσαν μέσα κι πως έκαμιν ου Λάζους κι κουταλεύκιν, δεν βρήκιν στο τζεπ’ ούτι μια δικάρα, έχασιν κι τα σακιά στου δρόμου κι ούτι στιαρ’ αγόρασιν, ούτι καν τίπουτα.
Τουν τσάκουσιν λίγου σιλουΐ κι η Βιτώρια τουν ρώτσιν’:
– Τι τρέχ’ μπρέ;.
– Το κι το μαρ’ μάλι, έσουσα τ’ς παράδις στ’ άργανα.
– Γιρός νάσι μπρέ πιδί μ’, τα δ’λέψ’ κι τα βγάλ’τς άλλις, χαλάλ’ του γλέντ’ απ’ γίγκιν.
Έφιξιν η αλλ’ η μέρα, ξύπνησιν πρώτα η Βιτώρια κι ακούει όξου στου δρόμου ένα σαλαβάτ’, μια φασαρία, μια ανακατουσιά, ήταν πουλλοί γειτόν’ σην Τσιάμπρα κι άλλ’ καμόσ’ απού παρέκια κι ουμιλούσαν κι κ’νούσαν τα χέρια. Αφ’κράσκιν η Βιτώρια αλλά δεν μπουρούσιν να καταλάβ’ τι ίλιγαν. Πάει στουν άλλουν του νουντά, απ’ κοιμούνταν ου Λάζους, τουν ξυπνάει κι τουν λέει:
– Σήκου μπρέ κι τράβα, κατέβα σην Τσιάμπρα, είνι πολλοί μαζουμέν’ κι λαβίζ’ν δεν μπουρώ να καταλάβου τι λεν’.
Σ’μαζώθ’κιν ου Λάζους, άν’ξιν ν’ πόρτα να κατιβεί απ’ του σπίτ’ στου δρόμου κι ρώτ’σιν αφνούς πούταν μαζουμέν’:
– Τι τρέχ’ αρά κι λαβίζ’τι έτσ’, κάνας πόλιμους γίγκιν; Μόλις τουν είδαν, μ’ ένα στόμα είπαν όλ’:
– Κατέβα ρα Λάζου, να μάθ’ς τα μαντάτα, να ιδείς τι κακό μας βρήκιν. Απού σήμιρα, αχρηστεύκιν του χρήμα, παν οι παράδις, πάει ου κόπους μας απ’ του θέρου. Μούγκι ισί ρα Λάζου τ’ς πήρις διάφουρουν , τ’ς γλέντσις, χαλάλ’ να σι γέν’.

1 σαλαβάτ’= φασαρία
2 Λιόλιους= Γεώργιος
3 Κιραμαριό= συνοικία της Κοζάνης
4 βάρινιν κι λίγου στ’ ψέκα= αδιαφορούσαν
5 Μήκας= Δημήτριος
6 πράμματα= άλογα-μουλάρια-γαϊδούρια, γενικά υποζύγια
7 πόρος= πέρασμα στον Αλιάκμωνα
8 τσακίζ’ τ’ ζεύλα= φεύγει απ’ το ζυγό- απ’ την παρέα
9 βιρεύκα= λοξά
10 σάλια= μαδέρια
11 Βιτώρια= Βικτωρία
12 μάλι= μάνα
13 Μισκιάθ’κου= χώρος αγοράς

14 Τσιάμπρα= μικρή πλατεία της Σκ’ρκας


ΑΡΧΙΚΗ | ΝΕΑ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ | ΤΟ ΚΟΖΑΝΙΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ | Άκ'σα, μ'είπαν κι έγραψα | Πλάνο του δικτυακού τόπου


Επιστροφή στο περιεχόμενο | Επιστροφή στο κύριο μενού